بررسی آماره های جدول زندگی و رفتار میزبان یابی زنبور پارازیتوئید hym.:aphidiidae) aphidius matricariae) روی شته سیاه باقلاaphis fabae (hem.: aphididae)

زنبور پارازیتوئید aphidius matricariae haliday (hym., aphidiidae) به عنوان پارازیتوئید مهم بسیاری از شته ها در برنامه کنترل بیولوژیک آفات استفاده می شود. در این پژوهش تاثیر سه دمای 20 ، 25 و 30 درجه سلسیوس بر پارامترهای جدول زندگی و میزان باروری و همچنین واکنش تابعی زنبور a. matricariae روی شته سیاه باقلا aphis fabae scopoli (hom:aphididae) روی رقم برکت گیاه باقلا، در اتاقک رشد با رطوبت نسبی 5±65 درصد و با دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. برای انجام آزمایش های مربوط به پارامترهای جدول زندگی 20 تکرار طراحی شد. آزمایش واکنش تابعی در تراکم های 2،4،8،16،32 و64 شته سیاه باقلا انجام گرفت. در تراکم های 4،2 و 8 میزبان، 20 تکرار، در تراکم 16 میزبان،15 تکرار و در تراکم های 32 و 64 ، 10 تکرار طراحی شد. در تمامی آزمایش ها از ماده های جفت گیری کرده با طول عمر یک روز، زنبورپارازیتوئیدmatricariae .a و پوره های سن سوم شته a.fabae استفاده شد. کم ترین میزان نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm)، نرخ خالص تولید مثل (r0)، نرخ متناهی افزایش جمعیت (?) ومیزان افزایش جمعیت در یک هفته (rw) در دمای 30 درجه سلسیوس به دست آمد که با دو دمای دیگر اختلاف معنی دار داشت. مدت زمان یک نسل (t) در سه تیمار دمایی تفاوت معنی دار نشان داد، به این صورت که مقدار این پارامتر در سه دمای 20،25 و30 درجه سلسیوس به ترتیب با میانگین 166/0± 052/12 ،181/0± 262/11 و155/0± 277/10 روز محاسبه شد. طولانی ترین مدت زمان دو برابر شدن یک نسل (dt) در دمای 30 درجه سلسیوس 252/0± 98/3 روز محاسبه شد که با دو دمای دیگر اختلاف معنی دار داشت. کوتاه ترین طول عمر زنبور پارازیتوئید matricariae .a در دمای 30 درجه سلسیوس 6/0± 75/12 با اختلاف معنی دار با دو دمای دیگر به دست آمد. کمترین میزان باروری در دمای 30 درجه سلسیوس محاسبه شد که با دو دمای دیگر اختلاف معنی دار داشت. واکنش تابعی در دمای 20 درجه سلسیوس از نوع iii ودر دو دمای دیگر از نوعii برای زنبور پارازیتوئید matricariae .a محاسبه شد. مقدار b در دمای 20 درجه سلسیوس و قدرت جستجو (a) در دو دمای 25 و30 درجه سلسیوس به ترتیب 001/0±009/0، 009/0±0681/0 و 005/0±0324/0 در ساعت و زمان دست یابی (th) به ترتیب 034/0±94/0، 094/0±475/1 و 0271/0±98/2 ساعت به دست آمد. بر طبق نتایج محاسبه شده این زنبور در دمای 20 درجه سلسیوس با وجود طول عمر کوتاه توانایی زیادی در پارازیته کردن شته ها دارد، در دمای 25 درجه سلسیوس طول عمر زنبور بیشتر است. این زنبور در دمای 30 درجه سلسیوس توانایی های زیستی و و قدرت باروری پایینی دارد. می توان گفت بازه ی دمایی 20 تا 25 درجه سلسیوس دمای ایده آلی برای رشد و نمو و فعالیت زنبورپارازیتوئیدmatricariae .a می باشد.